Việt Nam nói chung và đồng bằng sông Cửu Long nói riêng được thiên nhiên ưu đãi ban tặng cho những hệ thống sông rạch vô cùng phong phú. Tổng chiều dài các sông kênh phía Nam là 28.551 Km với mật độ là 0.68 Km/Km², xếp vào một trong các nước có mật độ sông lớn nhất thế giới. Với thuận lợi trên, các sông kênh Nam bộ đã giữ vai trò hết sức quan trọng trong sự nghiệp bảo vệ tổ quốc trước đây cũng như công việc phát triển kinh tế hiện tại.

Đồng bằng sông Cửu Long có các hệ thống sông chính bao gồm: hệ thống sông Cửu Long (sông Tiền, sông Hậu và các nhánh Ba Lai, Hàm Luông, Cổ Chiên), hệ thống sông Vàm Cỏ, các sông chảy ra vịnh Thái Lan như sông Cái Lớn, Cái Bé, sông Ông Đốc, sông Bảy Hạp. Các hệ thống sông thiên nhiên trên được kết nối với nhau bằng hệ thống kênh đào có chiều dài 5000Km có thể cho tàu ghe có trọng tải 100T lưu thông được, ngoài ra các trung tâm, tỉnh ly, thị xã các tỉnh miền Đông Nam bộ (Tây Ninh, Bình Dương, Bình Phước, Đồng Nai) đều có thể thông thương với nhau được bằng hệ thống đường thuỷ.

Với tiềm năng thuận lợi như trên, vận tải thủy nội địa cả nước nói chung và phía Nam nói riêng đóng góp một tỷ lệ đáng kể vào trong khối lượng giao thông vận tải của quốc gia. Theo đánh giá của Ngân hàng thế giới năm 2019, vận tải ĐTNĐ của Việt Nam có tỷ lệ đảm nhận vận chuyển hàng hóa nội địa cao hơn nhiều so với Trung Quốc, Hoa Kỳ và EU (trừ Hà Lan). WB cũng đánh giá vận tải ĐTNĐ của Việt Nam đang hoạt động tốt với các dấu hiệu tăng trưởng và chuyển biến đáng khích lệ. (Báo cáo Phát triển bền vững ngành đường thủy nội địa Việt Nam tháng 3/2019 của WB)